Дикция деген не

Dating > Дикция деген не

Download links: → Дикция деген не → Дикция деген не

Дыбыстар ықпал еткенде, бір жақты ғана емес, бір-біріне ілгеріңді — кейінді ықпал жасайды. Выразительность дикции - важная сторона мастерства актера, певца, выступающего. Осы жаттығуды күніне бірнеше мәрте жасап тұрыңыз.

Возможно у этого молодого человека материал был полезный и очень интересный, но я этого уже не узнаю. Ән айту баланың әсемдік атаулының бәріне, ізгілікке деген дұрыс көзқарасын, ықылас — ілтипатын тұғызады, ал кейде оған басқа информациялардан гөрі өзгеше қуатты сенімге бөлейді. Бірақ, табиғат берген керемет емес! Шуберт шығармашылығында кеңінен орын алған. Дауысты дыбыстар мәселен а, ә бір-бірінен әуеніне тембріне қарай ажырайды. «Жақсы дауыстар сирек кездесед i.

Сондықтан, артиске ең қажеттісі —сөз техникасын меңгеру. Борибоның диапозоны үлкен октаваның «ЛЯ» және І октаваның «ФА», «СОЛЬ» , ал бас дауысының диапазоны үлкен октаваның «МИ» және І октаваның «ФА» дыбыстарының ауқымын алады. Ауа өкпеде іркіледі де, сөйлеу кезінде біртіндеп үнеммен сыртқа шығады. Халық әндерінің тарихы туралы түсініктеме.

ПОӘК «Дауыс қою» пәннің оқу-әдістемелік құралы - Подайте заявку на интересующий Вас курс сейчас: Вокал сабағындағы қолданылатын әдіс - тәсілдер.

Арман Ысқақ ұ лы Жұмаш - Т. Жүргенов атындағы Қазақ Ұлттық өнер акдемиясының «Сахна тілі» кафедрасының аға оқытушысы, өнертану кандидаты Дикция: көкейкесті мәселері мен оны жетілдіру әдістері Ұлттық әдеби тiлiмiздiң мәдениетi сан ғасырлар қалыптасып, қазiргi уақытта кең байтақ Отанымыздың қай тұпкiрiне барсақта, жалпыға бiрдей қазақ тiлiнде сөйлесiп тұсiнiсетiнiмiз ақиқат. Ұлтымыздың әдеби тiлi бiздерге Бабалардан қалған мол асыл мҰра екенi даусыз. Ұлан байтақ жерiмiзде ұлттық әдеби тiлiмiздiң қалыптасуына, сонау көнеден аты аңызға айналған: Майқы би, Қорқыт, Фарабилық Әбу Насыр сынды халқымыздың мақтаныштары, бертiнде Асан қайғы бастаған жыраулар, олардан кейiн: ұлы Абай бастаған көш ұлкен ұлестерiн аямай қосты. Халық арасында осынау ұлы тұлғалардың мол мұрасын, өз шығармаларымен қатар уағыздаған: Бiржан сал мен Ақан серiдей ақиық ақындар тiлiмiздiң сан тарапқа, әр тiлдiң жетегiнде шашырамай, жинақы, тарихы мен мұрасы мол тiл болып қалыптасуына, бiздерге мұрты бұзылмай жетуiне, бағаланбас зор еңбек сiңiрдi. Осындай ұлылардан қалған мол мұраны ендiгi жерде халыққа жеткiзетiн және оның жанашыры, жан айқайшысы болатын-актер. Қазақ даласына кәсiби актер тек жиырмасыншы ғасырда ғана аяқ аттады десек те, сол қысқа мерзiм iшiнде ұлттық сахнамызда естен кетпес жұлдыздар жарқырап үлгердi. Олардың iшiнде сөз өнерiне жаңаша алау жаққан, сөз зергерлерi: Қалибек Қуанышбаев, Шәкен Айманов, Әнуар Байжанбаев, Нұрмұхан Жантөрин, Райымбек Сейтметов, Әнуар Молдабеков, Әнуар Боранбаев, Зәмзәгұл Шәрiпова сынды сөз ұсталарының мол мұрасын ендiгi жерде жұйелеп, соның негiзiнде мектеп қалыптастыру, сахна тiлi мамандары - Қазақстанға еңбегi сiңген өнер қайраткерi, профессор Р. Омарбаевалар мен олардың iзiн басушы жас жеткiншектердiң мiндетi. Әрине жоғарыда аты аталған сөз майталмандарының биiгiне самғау кiм болса соның қолынан келе бермесi анық. Кейде: «Құдай дарын берсе ғана, ондай арман орындалады» - деуш i лер де бар. Б i рақ дарындылық пен қоса терең б i л i м мен қайтпас еңбекқорлықтың нәтижес i нде ғана актер - әр i актер, әр i сөз зергер i бола алады. Қазақ театр өнер i н i ң тарихындағы қайталанбас тұлға, ұлы Мұхтар Әуезов былай деген екен: «Егер сахнадан айтылған сөзд i ң барлығы дерл i к көрерменге жетсе, онда спектакль өз мақсатын 75 %-ға орындады деп есептеуге болады». М i неки мұндай би i к баға, сөз қад i р i н қандай би i кке көтеред i десең i зш i. Олай болса, енд i сол сөз зергерлер i н сомдайтын, актер мектеб i н i ң ұлкен б i р тармағын құрайтын, «Сахна т i л i » пән i н i ң «Мұқам» тарауына байланысты б i рнеше проблемаларға тоқталайық. Бұл тарауды меңгерген келешек актер, өз i н i ң кұндел i кт i ауыз-ек i сөз i н шыңдап, сахнада көркем дұние тудырушыға айналауы сөзс i з. Латын т i л i нде сөз сөйлеу деген ұғымды б i лд i рет i н - Dictio сөз i н i ң нег i з i нде, баршамызға етене таныс Дикция термин i қалыптасқан. Сол ұрд i ст i бұзып, жаңа термин ұсынып отырмыз. Алдарыңыздағы еңбекте жалпы сахна т i л i нде қолданылатын «Дикция» термин i н «Мұқам» деп атауды ұсынамыз. Ал енд i театр өнер i н i ң «пайғамбарлары» атанған К. «Нашар мұқам б i р тұс i нбеуш i л i ктен, б i р тұс i нбеуш i л i кт i туғызады. Олар жинақталып, мағынаны тұмандандырып көлегейлеген i былай тұрсын, т i пт i пьесаның бар мазмұн-сипатына тосқауыл болады» - деп есептеген К. « С i здерге кеңес i м қаз i р, бастапқы ек i курста, тұбегейл i дауыс пен мұқамның қарапайым талаптарынан құтылу. Ал сез i м мен ойдың қайталанбас нақышын әдем i , дәл әр i көркем ет i п ашуға көмектесет i н сөз зергерл i г i не келсек, оны с i здерге өм i р бойы өз бойларыңызда жет i лд i руге тура келед i » - К. «Жақсы дауыстар сирек кездесед i. Ал кездессе де кұш i мен мөлшер i жетк i л i кс i з болып шығады. «Мұқамның кемш i л i ктер i т i лде емес, санада тұзелед i ». «Сахнадан сөйлеу-ән айтудан да кұрделi, шеберлiлiкке жеткiзетiн кұрделi дайындық пен тәсiлдi қажет етедi». « Қарапайым, сұлу сөйлей бiлу-өз заңдылығы бар ғылым». «Бәрiде-жiгерлi әсерленушiлiкте, мәнерлiлiкте, бәрi дерлiк бөлiнбестен тек сөзге ұласқанда ғана өзiнiң тұбегейлi қалыпын қабылдайды» Вл. Станиславскийдiң «жұйесiнде» ұлкен орын алатын «Сахна тiлi» пәнiнiң iрi тармағы «Мұқам» — келешек актерларға дыбысты айту мен сөз сөйлеудiң анықтылығына аса назар аудартады. «Егер кұнделiктi өмiрде мұқам сөзiнiң астарында таза анық сөз ғана жатса, сахна тiлiнде мұқам-көркемдiк құбылыс»... «өте нәзiк қиялды және ең маңыздысы жұйкенiң қозған шағындағы жiгердiң елiтiп әкеткiш кұшiн жеткiзуге қабiлеттi дауыс пен мұқам» театр актерына өте қажеттi өнер деп есеп-теген Вл. Мұқамға то қ талмас бұрын, сахна тiлi пәнiнiң мақсаты мен бағдары жайлы бiзге дейiнгi осы ғылымды зерттеген ғалымдардың сөзiне жұгiнейiк. » С ахна тiлi өз бойында ұш тұрлi бағытта ақпарат қалыптастырады: а қисынды, ә сезiмдi-айқынды, б әсемдi. Бұл ақпараттардың басым көпшiлiгi мұқамның техникалық шеберлiгi мен айқындылығы арқылы iске асады. Ал өз тарапынан мұқам: а айқындылықтың, ә қалыптылықтың, б тiлдiң әсерлi ұн нақыштылығының синтезi. Тiлдiң дыбысталуы, дауыс ырғағының мазмұны мен психологиялық толықтылығы мұқам айқындылығына едәуiр ықпал етедi. Адамның аса кұрделi әрi өте нәзiк дауыс аппараты iстен шықса, қайта орны толмас табиғаттың ұлы сыйы. Оның ұзақ әрi сапалы қызмет етуi-дауысты саналы пайдалануға байланысты. Табиғат ана адам дауысының кұшi мен биiктiгiн бiр-бiрiне тең сәйкес мөлшерлеп берген. Осы тепе-теңдiктi бұзатын кезкелген ауытқулар, дауыс аппаратының бұлшық еттерiн керi қызмет етуге және дауыстың тұрлi ауруларға шалдығуына соқтырады. Сондықтан келешек актер әркез өзiнiң сөйлеу аппаратын кұтiп, мәпелеуi қажет. Кұнделiктi жұйелi жаттығу дауыс аппаратын: кұшейтуге, шынықтыруға, олқылықтан сақтауға, шығармашылық процеске дайындауға, айтылған сөз айқындылығына әсер етуге, келешек актер тiлiнiң кәсiптiк сапалығының деңгейiн ұзақ мерзiмге созуға көмектеседi. Сөз ұндiлiгiнiң кәсiптiк шеберлiгiн меңгеру, келешек актердан мұқаммен техникалық дайындыққа шындап кiрiсудi талап етедi. Келешек драма актеры өз дауыс аппараты ерiн, тiл, жақ, жұмсақ таңдай бұлшық еттерiнiң икемдi әрi жылдам дамуына ықпал ететiн, сол арқылы мұқамның айқындылығы ұшталатын жаттығуларды ұздiксiз кұнделiктi жасауы тиiс. Келешек актер болар студенттiң қандай тiл кемшiлiктерi, мұқамның таза әрi анық шығуына кедергi етедi? Бұл жөнiнде сахна тiлi пәнiн зерттеген ғалымдардың сөзiне назар аударайық. «Мұқамның ең бiрiншi жауы-енжар тұсiнiксiз артикуляция. Егер жақ ашылмай, айтылған сөз тiс арасынан тез шықса-сахнада орындалған шығарманың мағынасы тұсiнiксiз болады. Мұндай кемшiлiктен өз бойын аулақ ұстағысы келген актер , жағын аша бiлуге өзiн дағдыландыруы қажет. Бiрақ ескертетiн ж ай т, жақ ашылғанда екi езуiне қарай емес , тiк ашылуы қажет әрине табиғи шектен аспай , бұлай ашылған ауыздан дыбыс жинақы шашырамай шығады. Ал екi езуi арқылы ашылған ауыздан шыққан сөз-жұгенсiз тұрпайы болып естiледi. Егер сөйлеп тұрған актердың ұстiңгi ерiндерi қозғалмаса, онда да айтылған сөз тұсiнiксiз болады. А ктерға бар болғаны ернiн, ұстiңгi тiстерiнiң ұштары көрiнердей етiп көтерiп сөйлесе болғаны, барлық айтқан сөзi анағұрлым тұсiнiктi болар едi. Бiрақ өкiнiшке орай кұнделiктi дауыс аппаратына жаттығу жасамай жұрген актер, ө з сөзiн көрерменге анық жеткiземiн деп , дауыс шымылдығына салмақ тұсiрiп, дауысын зорықтыруы мұмкiн. Дәл осылай астыңғы ерiн де қимылдамайтын, салғырт болса дауыссыз с,з,ц,ш,ж,щ,ч,в,ф дыбыстардың анық, таза шығуына кедергi болады. Мұқаммен жұмыс барысында бiздер әр дыбыстың өзiне тән ерекшелiгiн айқындайтын артикуляциясымен танысамыз. Сонымен қатар шектен тыс артикуляция да солғын артикуляциядай зиян екен i н есте сақтау керек. Ал бұл орайда : дыбысты, буынды, сөзд i айту кез i ндег i анықтылық дәрежес i , мұқамды бағалаудың басты айқындаушысы және сапасының нег i зг i көрсетк i ш i не айналады. Себеб i драматургтың пьесасы мен режиссер қойған спектаклд i ң айтар ойы актердың таза мұқамынан туған тұс i н i кт i және анық шыққан сөз i арқылы ғана көрерменге жете алады. М i неки - бұл қағиданы келешек актер өз жадында мәңг i сақтауы ти i с. Собрание сочинений в 9 томах. Рассматривается вопросы значимости культуры речи и дикции. Особое место отводится анализу методов и приемов работы над дикцией, ее совершенствования как основного средства сценической выразительности актера.